پیشینه کمیته امداد، به سال های پیش از پیروزی انقلاب بازمی گردد. در آن زمان، تعدادی از انقلابیان از طرف امام خمینی رحمه الله مأمور شدند به خانواده های زندانیان، نیازمندان و مبارزان رسیدگی کنند. امدادگری به ویژه در سال های 56 و 57 که اعتصاب و تحصن همه جا را فرا گرفت، به منظور حمایت از اعتصاب کنندگان و زندانیان، نقش مؤثری داشت. با پیروزی انقلاب اسلامی، حمایت از نیازمندان در صدر برنامه ها قرار گرفت و کمیته امداد با صدور فرمان امام خمینی رحمه الله در روز چهاردهم اسفند 1357، درست 22 روز پس از پیروزی انقلاب شکوه مند اسلامی ایران، تشکیل شد. این نهاد، زیر نظر مستقیم ولی فقیه و مؤسسه ای عام المنفعه، دایمی و غیرانتفاعی است که اساس نامه آن نیز به تأیید حضرت امام خمینی رحمه الله رسیده است.

خودکفایی و ایجاد اشتغال

کمیته امداد امام خمینی رحمه الله با بهره گیری از آموزه های اسلام، همواره می کوشد اصولی ترین و شایسته ترین خدمات را به مددجویان خود بدهد. بر این اساس، این کمیته، طرح ها و فعالیت های خودکفایی را در رأس برنامه های خود قرار داده است. نخستین و اساسی ترین گام در این باره، ایجاد روحیه خوداتکایی، اعتماد به خود، علاقه به کار و اتکا نکردن به دیگران است. برخی از راه کارهای کمیته امداد امام خمینی رحمه الله در خصوص خودکفایی مددجویان بدین قرار است: پرداخت وام های خودکفایی، تهیه و واگذاری مواد اولیه و وسیله کار، رسیدگی و نظارت بر اجرای طرح های خودکفایی خانواده ها، ارائه آموزه های فنی و حرفه ای، تهیه مقدمات لازم برای خودکفاییِ گروهی از راه ایجاد کارگاه های آموزشی و تولیدی.

شور نیکوکاری

در جامعه ای که بر مبنای الگوی اسلامی و مکتب علوی تشکیل شده است، مسلمان نمی تواند در برابر نیازها و گرفتاری های دیگران بی تفاوت باشد. در فرهنگ اسلامی، به نیکی کردن در حق فقیران و دستگیری از نیازمندان، بسیار سفارش شده است. خداوند در قرآن مجید می فرماید: «تا توانی (به خلق) نیکی کن؛ چنان که خدا به تو نیکی کرده است.» احسان و نوع دوستی مردم کشورمان به دلیل پیشینه غنی فرهنگ ایرانی ـ اسلامی آنهاست. از این رو، هر ساله در آستانه آغاز سال تحصیلی و تحویل سال نو، مردم ایران با ابتکار کمیته امداد امام خمینی رحمه الله و صدا و سیمای جمهوری اسلامی، بخشی از اموال خود را در راه خدا انفاق و در جشن بزرگ احسان و نیکوکاری شرکت می کنند تا با شاد کردن دل های نیازمندان، توشه ای برای خود بیندوزند؛ چنان که خداوند بزرگ و بخشنده می فرماید: «کسانی که نیکی کردند، پاداش نیک و افزون بر آن دارند. ... آنان اهل بهشتند و جاودانه در آن خواهند ماند».

جشن ازدواج

ازدواج، نیکوترین پیوند آفرینش است. بی شک، تلاش کمیته امداد امام خمینی رحمه الله برای برپایی جشن های ازدواج مددجویان، گامی در راه گسترش و ترویج این امر ارزش مند به شمار می آید. برخی از اهداف کمیته از این کار خداپسندانه بدین قرار است: کسب رضایت خداوند متعالی، ترویج سنت ازدواج کم هزینه و موفق، حفظ و تقویت کیان خانواده های زیر پوشش، پیش گیری از بروز ناهنجاری های عاطفی و اجتماعی، تلاش در راه ارتقای سطح آگاهی های لازم به خانواده های زیر پوشش، کوشش در تأمین جهزیه دختران مددجو و کمک به ازدواج پسران و زنان خودسرپرست.

کمیته امداد در بیان امام خمینی رحمه الله و مقام معظم رهبری

حضرت امام خمینی رحمه الله در توصیف کمیته امداد چنین فرمود: «بعد از انقلاب، یک گروه هایی پیدا شدند و یک جمعیت هایی که نظیر اینها در تاریخ گمان ندارم سابقه داشته باشند؛ [مثل] همین گروه امداد و کمیته امداد».

حضرت آیت الله خامنه ای نیز درباره لزوم توجه به محرومان و کمیته امداد می فرماید: «در نظام اسلامی، هر حرکت، سیاست، قانون و تلاشی باید در خدمتِ مردم مستضعف و مردمی باشد که حکومت طولانی طاغوت ها، آنها را از جهات مختلف به استضعاف و ضعف دچار کرده است. این راه ماست. این آن راهی است که امیرالمؤمنین علیه السلام پیمود. این آن راهی است که امام خمینی رحمه الله ، رهبر عظیم الشأن این انقلاب، آن را از علی علیه السلام درس گرفت و پیش پای ما گذاشت. باید در آن راه حرکت کنیم».